قیمت دلار را چه کسی تعیین میکند؟ در ساده‌ترین جواب ممکن، بانک مرکزی کشور و در نهایت دولت ایران نقش اصلی را در تعیین نرخ دلار دارند؛ آن‌ها با سیاستهای ارزی و اعلام نرخ از طریق صرافی ملی، قیمت دلار را مشخص می‌کنند. نوسان‌های روزانه بازار ارز هم تحت تاثیر همین تصمیم‌ها قرار دارند. در ادامه، با طلاین همراه باشید تا از پشت پرده واقعی تعیین قیمت دلار در ایران مطلع شوید.
فهرست مطالب
قیمت دلار را چه کسانی در ایران تعیین می‌کنند؟
تعیین قیمت دلار در ایران، عمدتا به سه نهاد رسمی برمی‌گردد:
- بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (بانک مرکزی) که وظیفه سیاست‌گذاری ارزی، صدور مجوز صرافی‌ها، کنترل عرضه ارز و مدیریت ذخایر ارزی را بر عهده دارد.
- صرافی ملی ایران که زیرنظر دولت و بانک مرکزی فعالیت میکند و نرخ اعلامی رسمی بخش عمده‌ای از بازار آزاد را جهت‌دهی میکند.
- دولت از طریق وزارت امور اقتصادی و دارایی، نهادهای سیاستگذار مالی و تصمیمات بودجه‌ای نقش دارد. به بیان دیگر، عرضه ارز و تعیین چارچوب سیاستهای ارزی در کنترل دولت است.
به این ترتیب، در پاسخ به این سوال که قیمت دلار را چه کسی تعیین میکند؟ باید گفت: بانک مرکزی به عنوان مرجع اصلی، صرافی ملی در جایگاه مرجع اعلام نرخ و دولت به عنوان سیاستگذار کلان، نقش تعیین‌کننده دارند. اما در دارایی‌های دیگر مانند قیمت طلای آب‌شده، علاوه بر سیاستهای بانک مرکزی، موارد دیگری مانند قیمت جهانی طلا و… نیز دخیل هستند.
عوامل موثر بر تعیین نرخ ارز در ایران چیست؟
برای اینکه بفهمیم قیمت دلار را چه کسانی تعیین می‌کنند، باید ابتدا عوامل موثر بر نرخ ارز در ایران را بشناسیم. این عوامل به ما نشان می‌دهند که چرا در برخی دوره‌ها دلار گران‌تر می‌شود و در زمان‌هایی دیگر کاهش قیمت دارد. در واقع، شناخت این عوامل کلید فهم نوسانات واقعی بازار ارز است.
تورم و سیاستهای پولی
تورم بالا یکی از اصلیترین عواملی است که بر تعیین نرخ ارز تاثیر می‌گذارد. وقتی قیمت کالاها و خدمات در ایران رشد میکند، ارزش ریال کاهش می‌یابد و در نتیجه قیمت دلار نسبت به ریال بالاتر می‌رود. همچنین، سیاستهای پولی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در زمینه نرخ بهره یا افزایش حجم پول نیز بر نرخ ارز تاثیر مستقیم دارند.
کسری بودجه و درآمدهای ارزی
وقتی دولت با کسری بودجه مواجه می‌شود یا درآمد ارزی مثل نفت کاهش می‌یابد، نیاز به تامین ارز بیشتر شده و عرضه ارز کاهش پیدا میکند که این به افزایش نرخ ارز می‌انجامد. همچنین که مطالعات نشان داده‌اند که کسری بودجه و کاهش درآمدهای ارزی در ایران با افزایش نرخ واقعی ارز ارتباط معنی‌داری دارد.
تراز تجاری و صادرات و واردات
نباید از تاثیر وضعیت صادرات و واردات کشور نیز غافل شد. زمانی که صادرات کم باشد یا واردات زیاد شود، تقاضای ارز برای واردات بالا می‌رود و این فشار افزایش نرخ ارز را به دنبال می‌آورد. به عنوان مثال، نسبت ارزش کالاهای صادراتی به کالاهای وارداتی هم به عنوان یکی از عوامل موثر بر نرخ واقعی ارز در ایران شناخته شده است. چنین ملاک‌هایی را در واقع کارشناسان برای پیش بینی قیمت دلار در 6 ماه آینده نیز در نظر می‌گیرند.
تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی
تحریم‌های اقتصادی و محدودیت‌های بین‌المللی باعث کاهش ورود ارز، افزایش ریسک عملیات تجاری و کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران می‌شوند که همه این‌ها بر تعیین نرخ ارز اثر می‌گذارند.
عوامل سیاسی و ذهنی
خوب است اشاره کنیم که تنش‌های سیاسی داخلی و بین‌المللی، تصمیمات دولت در عرصه ارزی و انتظارات فعالان بازار نیز از جمله عواملی هستند که نرخ ارز را تحت شعاع قرار می‌دهند. زیرا امکان دارد این نوع عوامل زودبازده باشند و سرعت نوسانات نرخ ارز را بیشتر کنند. این عوامل سیاسی و ذهنی را نیز کارشناسان برای پیش بینی قیمت دلار در یک ماه آینده در نظر خواهند گرفت.
روابط و شرایط بین‌المللی
روابط بین‌المللی نقش مهمی در تعیین قیمت دلار دارند. در اکثر اوقات، بهبود تعاملات سیاسی و اقتصادی ایران با دیگر کشورها باعث افزایش ورود ارز و کاهش نرخ دلار می‌شود. در مقابل گفتیم که تحریم‌ها یا تنش‌های سیاسی ورود ارز را محدود کرده و قیمت دلار را بالا می‌برد.
سیاستهای تجاری و ارزی
ناگفته نماند که سیاستهای ارزی مثل تخصیص ارز ترجیحی، نرخ رسمی ارز، بازار ثانویه ارز و مداخلات مستقیم دولت یا بانک مرکزی در بازار ارز نیز در تعیین نرخ دلار نقش مهمی دارند.
سخن پایانی
در این مقاله از طلاین به پرسش قیمت دلار را چه کسی تعیین میکند؟ پاسخ دادیم. فهمیدیم که قیمت دلار را بانک مرکزی با سیاستهای ارزی خود و از طریق صرافی ملی ایران مشخص میکند. هرچند شرایط اقتصادی و تصمیم‌های دولت نیز بر آن تاثیر مستقیم دارند.
در شرایط اقتصادی امروز ایران، نوسان نرخ ارز و تغییرات مداوم در قیمت دلار باعث شده بسیاری از مردم به دنبال راهی مطمئن‌تر برای حفظ ارزش دارایی خود باشند. هرچند خرید دلار یکی از گزینه‌های محبوب در چنین وضعیتی است، اما واقعیت این است که طلا، مخصوصا خرید طلای آب شده، سرمایه‌گذاری بهتری محسوب می‌شود. زیرا به دلیل نداشتن اجرت ساخت و مالیات، سود بیشتری برای سرمایه‌گذار به همراه دارد. در همین مسیر نیز طلاین به عنوان پلتفرم خرید و فروش طلای آب‌شده در کنار شما عزیزان است تا بتوانید سرمایه گذاری امنی را داشته باشید.
سوالات متداول
1. نقش بانک مرکزی در تعیین نرخ ارز در ایران چیست؟
بانک مرکزی اصلیترین نهاد تصمیمگیر در تعیین قیمت دلار و سایر ارزها در ایران است. این نهاد از طریق سیاستهای ارزی، عرضه و تقاضای ارز در بازار، کنترل نرخ بهره، مدیریت ذخایر ارزی و اعلام نرخ رسمی از طریق صرافی ملی، نرخ ارز را هدایت و در مواقع لزوم آن را تثبیت میکند. در واقع، بانک مرکزی با مداخله در بازار و تعیین نرخهای پایه، مسیر حرکت قیمت دلار در بازار آزاد را مشخص میکند.
2. آیا ممکن است «قیمت دلار» را یک کانال تلگرامی یا فرد خارج از کشور تعیین کند؟
خیر، هیچ کانال تلگرامی یا فردی در خارج از کشور توانایی تعیین قیمت دلار را ندارد. آن‌ها تنها می‌توانند با انتشار اخبار یا شایعات، جو روانی بازار را تغییر دهند. قیمت واقعی دلار در نهایت بر اساس عرضه و تقاضای ارز در داخل کشور و سیاستهای ارزی بانک مرکزی و دولت ایران مشخص می‌شود. بنابراین، اطلاعات منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی فقط نوسان کوتاه‌مدتی در بازار ایجاد می‌کنند. اما تعیین‌کننده نرخ رسمی دلار نیستند.
