طلای کاغذی چیست؟ معاملات کاغذی طلا چگونه انجام می‌شود؟

شاید در نگاه اول چنین به نظر برسد که طلای کاغذی یعنی ورقی از جنس طلا در اختیار شما قرار می‌گیرد. اما در واقع چنین نیست. در پاسخ به پرسش طلای کاغذی چیست؟ باید گفت که شما با یک طلای فیزیکی روبرو نیستید. بلکه اوراق بهادار و گواهی سپرده به عنوان اسناد و مدارک طلا معامله می‌شود. اما این معاملات چگونه انجام می‌شود؟ چند نوع معاملات کاغذی طلا داریم؟ آیا انجام چنین معاملاتی قانونی است؟ در ادامه این مقاله از طلاین، به تمامی این سؤالات پاسخ خواهیم داد. با ما همراه باشید.

معاملات کاغذی طلا چیست؟

همان طور که گفته شد، امروزه شیوه‌های مختلفی برای فروش طلا به وجود آمده است. از جمله این شیوه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

•  سنتی‌ترین شیوه، همان روشی است که ما به صورت حضوری به مراکز و فروشگاه‌های طلا مراجعه می‌کنیم و خرید خود را انجام می‌دهیم.
• شیوه دوم بدین شکل است که شما گواهی سپرده، رسید و اوراق بهادار، اسناد و مدارک را هنگام معاملات طلا دریافت می‌کنید. بدین ترتیب به این شیوه معاملات کاغذی طلا گفته می‌شود. در این روش، معاملات بیشتر بر مبنای توافقاتی در برخی موارد مانند وزن، اندازه، تاریخ و زمان معامله انجام می‌شود. اما معاملات طلای کاغذی نیز انواع متنوعی دارد که در ادامه با آن‌ها آشنا خواهید شد.

انواع معاملات کاغذی طلا

امروزه با روش‌های متنوعی می‌توانید وارد بازار معاملات طلای کاغذی شوید. از جمله این روش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1.  صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF)

در این روش، صندوق‌ها، دارایی‌های متنوع مربوط طلا را در اختیار شما قرار می‌دهند. بدین ترتیب شما می‌توانید واحدهایی از این صندوق‌ها را خرید و فروش کنید. این گونه از صندوق‌ها در واقع به دلیل ریسک پایین‌تر، محبوب‌ترین مدل معاملات کاغذی برای سرمایه‌گذاران است.

2. معاملات فردایی

در این شیوه خریدار و فروشنده با یکدیگر توافق می‌کنند که در روز بعد، معامله طلا را با یکدیگر انجام دهند. در این نوع معامله که به‌عنوان معاملات فردایی نیز شناخته می‌شود، خریدار و فروشنده بر روی مقدار مشخصی از طلا، مبلغی را تعیین می‌کنند و معامله خود را انجام می‌دهند. سپس یک روز بعد، تسویه‌حساب را انجام می‌دهند. بهتر است مثالی درباره این نوع معامله بزنیم.

فرض کنید که فروشنده با خریدار توافق کرده‌ است که بر اساس پرداخت 100 میلیون تومان، 12 گرم طلا را دریافت کند. این معامله نیز به شکل رسمی منعقد می‌شود. در صورتی که فردا قیمت همان میزان از طلا به 101 میلیون تومان رسیده باشد، خریدار موظف است که همین میزان مبلغ را به فروشنده بدهد. اما اگر قیمت طلا کاهش یافت، فروشنده باید مابه التفاوت را پرداخت کند.

3. معاملات امروزی

این معاملات از ساعت 10 صبح آغاز شده و در همان روز راس ساعت 14 بسته می‌شود. تمامی معاملات نیز در همین ساعات انجام می‌شود. به طور مثال اگر طلای آب شده را 100 میلیون تومان خریداری کرده باشید و در ساعت 14 قیمت آن به صد میلیون و دویست هزار تومان رسیده باشد، شما از سرمایه گذاری خود سود کرده‌اید.

4. معاملات شنبه‌ای

همان طور که از نام این معاملات مشخص است، تمامی توافق‌های در نظر گرفته شده بر روی خرید و فروش طلا موکول به روز شنبه خواهد شد. این نوع معاملات مخصوص حوزه طلای آب شده است. اهمیت این بازار در این است که معاملات، پس از تعطیلی بازار جهانی طلا انجام می‌شود.

5. معاملات شنا و معکوس

در معاملات شنا، اختیار معامله در دست خریدار است و زمان مشخصی برای سررسید دارد. در واقع خریدار می‌تواند با قیمتی معینی طلا را بخرد و هر زمان از مدت زمان معین، مثلاً یک هفته، معامله را اجرایی کند. معاملات معکوس دقیقاً برعکس معاملات شنا است.

در واقع اختیار معامله برعهده فروشنده است. به طور مثال اگر قیمت امروز طلا 7 میلیون باشد، فروشنده می تواند آن را هفت میلیون و صد هزار تومان بفروشد. در بازه یک هفته مشخص، فروشنده می تواند هر زمان که بخواهد قرارداد را فسخ کند.

مزایا و معایب معاملات کاغذی طلا

معامله کاغذی طلا همانند سایر دارایی‌هایی که می‌توانید در آن‌ها سرمایه گذاری کنید، دارای مزایا و معایب خاص خود است. از جمله این مزایا و معایب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

مزایای معاملات کاغذی طلا

• عدم پرداخت هزینه برای نگهداری طلا: یکی از بزرگترین مزایای معاملات کاغذی این است که دیگر نیاز نیست نگرانی از بابت نگهداری فیزیکی طلا داشته باشید.
• سرمایه گذاری با مبالغ کم: خرید طلای فیزیکی نیازمند بودجه بالاتری نسبت به معاملات طلای کاغذی است. به طور مثال اگر طلای 18 عیار گرمی 7 میلیون باشد، برای خرید یک گرم از آن باید 7 میلیون تومان به اضافه هزینه اجرت و مالیات را پرداخت کنید. اما با مبالغ کمتر از این میزان نیز می توانید در طلای کاغذی سرمایه گذاری کنید.
• نقدشوندگی بالا: نقد شوندگی معاملات کاغذی طلا نیز بالا بوده و به راحتی می‌توانید خرید و فروش را انجام دهید.
• دسترسی آسان به معاملات: برای خرید طلای فیزیکی نیاز دارید تا زمانی را در طول روز گذاشته و با مراجعه حضوری خرید خود را انجام دهید. این در حالی است که معاملات طلای کاغذی را می‌توانید به صورت آنلاین و در سریع‌ترین زمان ممکن انجام دهید.
• مناسب سرمایه گذاری کوتاه مدت: از آن جا که این معاملات در مدت زمان کوتاهی انجام می‌شود معمولاً مناسب افرادی است که ریسک پذیر بوده و به دنبال سود در بازه‌های زمانی کوتاه مدت هستند.

معایب معاملات کاغذی طلا

• عدم مالکیت فیزیکی: برای افرادی که به دنبال یک پشتوانه فیزیکی از دارایی‌های خود هستند، این نوع از معاملات چندان مورد پسند نیست.
• تحت تاثیر نوسانات مالی: برخی از این نوع معاملات، مانند معاملات فردایی، به دلیل آن که تاریخ تحویل یا تسویه طلا، به روز آتی منتقل می‌شود در نتیجه باید گفت که بیشتر از خرید فیزیکی طلا در معرض نوسانات قیمتی قرار دارد.
• اثر پذیری فراوان از عوامل سیاسی و اقتصادی: این معاملات بیشتر تحت تأثیر عوامل سیاسی و اقتصادی قرار دارد.

مزایا	معایب
کاهش ریسک نگهداری طلا	ریسک بالاتر در معاملات نسبت به خرید طلای فیزیکی
امکان سرمایه گذاری با حداقل سرمایه	تحت تأثیر نوسانات طلا
نقد شوندگی بالا	تأثیرپذیری فراوان از عوامل سیاسی و اقتصادی
کاهش احتمال تقلبی بودن معاملات کاغذی نسبت به خرید طلاهای فیزیکی

تفاوت معاملات کاغذی طلا و خرید فیزیکی طلا چیست؟

معامله خرید فیزیکی طلا یا همان طلای آب شده نقدی با معاملات غیرنقدی طلای آب شده، تفاوت‌هایی دارد. از جمله این تفاوت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

1. ریسک نگهداری کالا

وقتی که به صورت فیزیکی طلا می‌خرید، مسئولیت نگهداری آن با خودتان است. بدین ترتیب باید هزینه‌های جانبی را جهت ایمن نگه داشتن آن‌ها پرداخت کنید. این در حالی است که در معاملات کاغذی، مسئولیت نگهداری طلای شما با مراکز معاملاتی است.

2. تسویه مالی

در طلای نقدی یا فیزیکی، شما پس از پرداخت مبلغ طلای آب شده، آن را دریافت می‌کنید. این در حالی است که هزینه پرداخت معاملات کاغذی با روش‌های غیر نقدی یا حواله بانکی انجام می‌شود.

3. تاثیرپذیری از نوسانات قیمت طلا

در خرید نقدی، شما در لحظه معامله خود را انجام می‌دهید. در واقع هزینه مورد نظر را پرداخت می‌کنید و طلای موردنظر خود را دریافت می‌کنید. این در حالی است که در معاملات کاغذی فقط ممکن است که توافقات معامله برای روزهای بعد تعیین شود. بدین ترتیب ممکن است که قیمت طلا در روز بعد افزایش یا کاهش یابد. در نتیجه این گونه معاملات بیشتر در معرض نوسانات قیمت طلا قرار دارد.

4. اهداف سرمایه گذاری

به دلیل ریسک بالا و محدودیت در مدت زمان معامله، معاملات کاغذی بیشتر برای افرادی مناسب است که به دنبال سود در کوتاه مدت هستند. این در حالی است که با خرید طلای فیزیکی، شما هیچ محدودیت زمانی مانند معاملات فردایی ندارید و هر زمان که بخواهید، می‌توانید آن را بفروشید. در بازه کوتاه مدت ممکن است چندان سودی برای شما نداشته باشد اما در دراز مدت، انتخاب خوبی است.

تفاوت	طلای فیزیکی (طلای نقدی)	معاملات کاغذی طلا
نگهداری	برعهده فرد خریدار است.	برعهده مراکز معاملاتی است.
تسویه مالی	به صورت مستقیم و نقد	به صورت حواله بانکی، توافق نامه، قرارداد و…
تأثیرپذیری از نوسانات قیمت طلا	ثبات بیشتری وجود دارد.	بیشتر در معرض نوسانات قیمت طلا قرار دارد.
اهداف سرمایه گذاری	مناسب برای سرمایه گذاری بلندمدت	مناسب برای سرمایه گذاری کوتاه‌مدت

حکم شرعی معاملات کاغذی طلا چیست؟

مطابق با نظر مراجعین تقلید، در صورتی که طرفین معامله ندانند که دقیقا چه چیزی را معامله می‌کنند و بر مبنای پیش بینی از قیمت‌ها و روند بازار پیش بروند، آن معامله اعتبار ندارد. در نتیجه به دلیل این که در معاملات کاغذی نیز طلای فیزیکی تحویل داده نمی‌شود و بر مبنای گواهی و قرار داد پیش می‌روند احتمالا حرام تلقی شود. البته برای دیدگاه دقیق‌تر بهتر است پیش از معامله، نظر مرجع تقلید خود را جویا شوید.

سخن پایانی

در این مقاله از طلاین به پرسش طلای کاغذی چیست؟ پاسخ دادیم. در واقع دانستیم که در این روش، معاملات در حوزه طلا مطابق با دریافت گواهی‌های سپرده، توافق نامه، اسناد و مدارک انجام می‌شود. در واقع این قراردادها یا گواهی‌های سپرده سندی برای مالکیت شما بر روی طلا است.

این معاملات به انواع گوناگون معاملات فردایی، صندوق‌های قابل معامله، معاملات شنبه‌ای، معاملات امروزی، معاملات شنا و معاملات معکوس تقسیم می‌شود. همچنین مزایایی مانند نقد شوندگی بالا و عدم هزینه بابت نگهداری طلا را دارد. از سوی دیگر اما سرمایه گذاری در این حوزه با ریسک بالایی همراه است. از نظر شرعی هم در صورتی که تحویل فیزیکی طلا از معامله حذف شود، اعتباری ندارد. به همین دلیل پلتفرم‌هایی مانند طلاین جهت فعالیت قانونی و شرعی، امکان تحویل فیزیکی طلا بر مبنای معاملات شما را نیز ایجاد کرده‌اند.

سوالات متداول