جنگ نه‌تنها جان و امنیت مردم را تهدید می‌کند، بلکه نظم اقتصادی کشور را نیز به هم می‌ریزد. در چنین شرایطی این سؤال پیش می‌آید که بهترین سرمایه گذاری در زمان جنگ چیست؟ بیشتر افراد سراغ طلا می‌روند، بعضی‌ها هم در بازار ارز دیجیتال و دلار سرمایه‌گذاری می‌کنند. طلا انتخاب بهتری است، اما چرا روی دارایی‌های دیگر سرمایه‌گذاری نکنیم؟ به هر حال از قدیم هم گفته‌اند که همه تخم‌مرغ‌ها را نباید در یک سبد چید! با طلاین همراه باشید تا راه‌های محافظت از سرمایه را در شرایط جنگی به شما نشان دهیم.
فهرست مطالب
بهترین سرمایه گذاری در زمان جنگ کدام است؟
در دوران جنگ بهتر است روی دارایی‌هایی تمرکز کنید که:
- ارزش خود را در برابر تورم حفظ می‌کنند.
- سریع به پول نقد تبدیل می‌شوند.
- در شرایط بحرانی قابلیت نگهداری و فروش آسان دارند.
طلا؛ دارایی امن همیشگی
تأثیر جنگ بر قیمت طلا معمولاً صعودی است. زمانی که بی‌ثباتی سیاسی و اقتصادی شدت می‌گیرد، طلا به عنوان پناهگاه امن شناخته می‌شود. سرمایه‌گذاری روی سکه، شمش یا حتی صندوق‌های طلا، یکی از مطمئن‌ترین انتخاب‌هاست.
ارزهای خارجی معتبر
تأثیر جنگ بر قیمت ارز در بسیاری از موارد به کاهش ارزش پول ملی ختم می‌شود. پس اگر شما بخشی از سرمایه‌تان را به ارزهایی مانند دلار یا یورو تبدیل کنید، در برابر نوسانات ریال مصون‌تر هستید.
اوراق بدهی دولتی با پشتوانه قوی
اگرچه سود این اوراق معمولاً کمتر از سایر روش‌هاست، اما در جنگ به‌خاطر پایداری و تضمین دولتی، ریسک کمتری دارند.
سهام شرکت‌های ضروری
در بازار بورس هم می‌شود گزینه‌هایی یافت که در دوران جنگ به خوبی ارزش سرمایه‌تان را حفظ کنند. مثل سهام شرکت‌های تولیدکننده مواد غذایی و انرژی که در بحران‌ها با افزایش تقاضا روبه‌رو می‌شوند. البته همواره تجربه جنگ‌های امروز نشان داده است که بازار بورس ریزش را در دوران جنگ تجربه می‌کند. بدین ترتیب ورود به بورس در این دوران با ریسک بالایی همراه است.
زمین و املاک مسکونی در مناطق امن
خرید ملک در مناطق درگیر جنگ پرریسک است. اما در شهرهای امن، مسکن می‌تواند ارزش خود را حفظ کند. مخصوصاً اگر مهاجرت داخلی اتفاق بیفتد و تقاضا بالا برود.
| نوع دارایی | در دسترس بودن | ریسک کاهش ارزش | امنیت سرمایه | نقدشوندگی |
| طلا | متوسط | بسیار کم | بسیار بالا | بسیار بالا |
| اوراق دولتی | بالا | پایین | بالا | متوسط |
دلار / یورو | متوسط | کم | بالا | بالا |
| املاک در مناطق امن | پایین | متوسط | بالا | پایین |
در زمان جنگ در کجا سرمایه‌گذاری نکنیم؟
بهترین سرمایه گذاری در زمان جنگ اگر با آگاهی همراه نباشد، نه‌تنها سودآور نیست، بلکه ممکن است باعث از بین رفتن بخش زیادی از دارایی شما شود. در این بخش به صنایعی می‌پردازیم که معمولاً در شرایط بحرانی عملکرد مناسبی ندارند.
کسب‌وکارهای خدماتی لوکس
در شرایط جنگی، رفتار مصرف‌کننده به‌طور کلی تغییر می‌کند. مردم در اولویت‌هایشان بازنگری می‌کنند و خرید کالا یا خدمات غیرضروری را کنار می‌گذارند. رستوران‌های لوکس، سالن‌های زیبایی حرفه‌ای، مراکز تفریحی، هتل‌های گران‌قیمت و حتی باشگاه‌های بدنسازی خصوصی با کاهش شدید تقاضا مواجه می‌شوند. علت این اتفاق، عدم ثبات اقتصادی و تمرکز بر هزینه‌های ضروری‌تر برای سرمایه گذاری در دوران جنگ است.
از منظر اقتصادی، این نوع کسب‌وکارها در دسته «کالاها و خدمات پُرکشش» قرار می‌گیرند؛ یعنی تقاضا برای آن‌ها در شرایط سخت اقتصادی کاهش می‌یابد. در نتیجه سرمایه‌گذاری در آن‌ها در زمان جنگ می‌تواند با زیان جدی همراه باشد.
سهام شرکت‌های مصرفی غیرضروری
بازار بورس در شرایط جنگی معمولاً با نوسانات بالا، بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران و فرار سرمایه مواجه می‌شود. اما در میان صنایع مختلف بورسی، شرکت‌هایی که محصولات مصرفی غیرضروری تولید یا عرضه می‌کنند آسیب‌پذیرتر هستند. مثلا شرکت‌های تولیدکننده لوازم‌خانگی لوکس، پوشاک برند یا لوازم تزئینی معمولاً با افت فروش مواجه می‌شوند.
این شرکت‌ها نه‌تنها در معرض کاهش درآمد قرار می‌گیرند، بلکه احتمال دارد ارزش سهامشان در اثر فشار فروش عمومی به شدت سقوط کند. بنابراین خرید سهام این شرکت‌ها در دوران جنگ ریسک بالایی دارد.
ارزهای دیجیتال پرنوسان
در نگاه اول ممکن است بیت‌کوین یا سایر رمزارزها گزینه‌هایی جذاب برای دوران بحران به‌نظر برسند، اما واقعیت پیچیده‌تر از این است. در کشورهایی که زیرساخت اینترنتی ضعیف‌تری دارند یا درگیر جنگ هستند، خطر قطع شدن ارتباطات، فیلترینگ یا اعمال محدودیت‌های شدید مالی بسیار بالا می‌رود. در چنین شرایطی، دسترسی به کیف‌پول‌های دیجیتال یا انجام تراکنش‌ها ممکن نیست و همین مسئله ریسک نقدشوندگی را افزایش می‌دهد.
ضمن اینکه رمزارزها ذاتاً پرنوسان هستند و با کوچک‌ترین اخبار بین‌المللی یا تصمیمات سیاسی دچار تغییر قیمت می‌شوند. بنابراین سرمایه‌گذاری روی رمزارزها در دوران جنگ باید با دقت، دانش و احتیاط کامل انجام شود.
املاک تجاری در مناطق بحرانی
یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات سرمایه‌گذاری در شرایط جنگی، خرید یا توسعه ملک تجاری در مناطقی است که در معرض درگیری نظامی قرار دارند. مراکز تجاری، مغازه‌ها، دفاتر اداری و حتی کارگاه‌ها در این مناطق ممکن است به‌طور کامل تعطیل شوند، آسیب ببینند یا برای مدت طولانی بدون استفاده باقی بمانند.
علاوه بر ریسک فیزیکی و نابودی سرمایه، تقاضا برای این املاک به‌شدت افت می‌کند. بنابراین ارزش ملک هم کاهش پیدا می‌کند. سرمایه‌گذاری روی املاک تجاری تنها در مناطق کاملاً امن و با تحلیل دقیق شرایط جمعیتی و اقتصادی می‌تواند گزینه‌ای معقول باشد.
در زمان جنگ چه سرمایه‌ای گران می‌شود؟
جنگ معمولاً باعث ایجاد ترس و بی‌ثباتی اقتصادی می‌شود و همین عامل سبب شده تا برخی دارایی‌ها با افزایش شدید تقاضا و در نتیجه رشد قیمت مواجه شوند. شناخت این دارایی‌ها می‌تواند به شما کمک کند تا در زمان مناسب به سراغشان بروید.
طلا و فلزات گران‌بها
همان‌طور که در بسیاری از بحران‌های جهانی گذشته دیده‌ایم، طلا به‌عنوان امن‌ترین پناهگاه سرمایه در دوران جنگ شناخته می‌شود. علت آن سادگی ذخیره‌سازی، قابل‌حمل بودن، ارزش جهانی و محدودیت در عرضه است. از نظر تاریخی، قیمت طلا در اکثر درگیری‌های بزرگ جهانی (مانند جنگ جهانی دوم، بحران عراق، جنگ اوکراین و…) رشد قابل‌توجهی داشته است. فلزات گران‌بهای دیگر مانند نقره و پلاتین هم با کمی فاصله، روند مشابهی را تجربه می‌کنند؛ به‌ویژه در زمان‌هایی که نگرانی از کمبود منابع افزایش یابد.
ارزهای معتبر جهانی
در دوران جنگ، پول ملی کشورهای درگیر دچار افت ارزش می‌شود. اما ارزهایی مانند دلار آمریکا، یورو، فرانک سوئیس یا ین ژاپن به‌عنوان ارزهای معتبر جهانی مورد توجه قرار می‌گیرند. افزایش تقاضا برای این ارزها باعث بالا رفتن قیمت آن‌ها می‌شود.
در شرایطی که بانک مرکزی کشورِ درگیر جنگ قادر به کنترل بازار ارز نباشد یا با تحریم‌های بین‌المللی مواجه شود، نرخ برابری ارز به‌طور ناگهانی رشد می‌کند و ارزش ریال (یا هر پول ملی دیگری) نیز کاهش می‌یابد.
مواد غذایی و کالاهای ضروری
جنگ، زنجیره تأمین را به‌شدت مختل می‌کند. بسته شدن مرزها، ناامنی حمل‌ونقل، کمبود انرژی یا سوخت و حتی هجوم مردمی برای خرید باعث افزایش قیمت مواد غذایی می‌شود. کالاهایی مانند برنج، روغن، قند، آرد، لبنیات و حتی آب‌معدنی به‌سرعت با افزایش قیمت روبه‌رو می‌شوند.
در برخی کشورها، سرمایه‌گذاران حتی اقدام به خرید و نگهداری انبارهای مواد غذایی می‌کنند. با این حال این کار نیاز به زیرساخت و مجوزهای خاص دارد و برای همه مناسب نیست.
تجهیزات پزشکی و دارویی
همراه با شدت گرفتن جنگ، نیاز به دارو و تجهیزات پزشکی هم افزایش می‌یابد. این روند هم به دلیل افزایش حوادث و تلفات انسانی، هم به دلیل افزایش نیازهای درمانی در زمان اضطراب عمومی است. سرمایه‌گذاری در حوزه تولید یا پخش دارو، ماسک، ضدعفونی‌کننده یا سایر تجهیزات بهداشتی در این دوران می‌تواند بازده بالایی داشته باشد.
چه سرمایه‌ای در زمان جنگ ارزان می‌شود؟
شناخت دارایی‌هایی که احتمال افت ارزش دارند نیز بسیار مهم است. گاهی نجات سرمایه به‌معنای پرهیز از خرید یک دارایی است.
املاک تجاری و اداری
کاهش تقاضا برای دفاتر کار و مغازه در شرایط جنگی کاملاً طبیعی است. بسیاری از کسب‌وکارها فعالیت خود را محدود می‌کنند، بعضی به تعطیلی کشیده می‌شوند یا به‌دلیل عدم امنیت، فعالیت خود را به شهرها یا کشورهایی دیگر منتقل می‌کنند. بنابراین قیمت املاک تجاری کاهش می‌یابد و نقدشوندگی آن‌ها هم افت می‌کند.
خودروهای لوکس
در زمان جنگ اولویت مردم حفظ ارزش پول است. خودروهای لوکس که مصرف بالا، قطعات گران و ارزش‌گذاری نامطمئنی دارند، تبدیل به دارایی‌های دردسرساز می‌شوند. فروش این خودروها در زمان بحران بسیار دشوار است و افت قیمت شدیدی را هم تجربه می‌کنند.
سهام شرکت‌های خدماتی و تفریحی
شرکت‌هایی که در زمینه سفر، گردشگری، رستوران‌ها، سینماها یا فروش کالاهای تفریحی فعالیت دارند، در دوران جنگ معمولاً دچار افت شدید درآمد می‌شوند. این شرکت‌ها چون وابسته به فعالیت‌های روزمره و آرامش روانی مردم هستند، در شرایط اضطراب عمومی دچار ضرر می‌شوند.
نکات مهم پیش از سرمایه‌گذاری در زمان جنگ
سرمایه‌گذاری در شرایط جنگی با تصمیمات شتاب‌زده و هیجانی سازگار نیست. بهتر است پیش از هر اقدامی، این نکات را در نظر بگیرید:
دارایی‌های خود را متنوع کنید
اصل تنوع همیشه مهم است، اما در شرایط پرریسک مثل جنگ اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. ترکیب مناسبی از دارایی‌ها مانند طلا، ارز، صندوق درآمد ثابت، املاک در مناطق امن و حتی سهام شرکت‌های دفاعی می‌تواند خطر کلی سبد شما را کاهش دهد.
همیشه مقداری نقدینگی نگه دارید
داشتن سرمایه‌ای که به‌سرعت قابل تبدیل به پول باشد، در شرایط بحرانی تعیین‌کننده است. سرمایه‌گذاری‌هایی مانند اوراق خزانه کوتاه‌مدت، سپرده‌های بانکی کوتاه‌مدت یا طلاهای خرد می‌توانند در این زمینه مفید باشند.
به مکان و زمان خرید توجه کنید
خرید ملک در شهرهای امن یا تبدیل ارز پیش از آغاز بحران، تفاوت زیادی در حفظ ارزش سرمایه ایجاد می‌کند. از طرفی، گاهی خرید یک دارایی حتی چند روز زودتر یا در مکان بهتر می‌تواند شما را از زیان بزرگی نجات دهد.
به شایعات توجه نکنید
در فضای جنگی، اخبار جعلی و شایعات بازار به‌شدت فعال می‌شوند. لازم است فقط به منابع معتبر اقتصادی یا تحلیل‌های تخصصی توجه کرده و از تصمیم‌گیری بر اساس ترس یا جو هیجانی خودداری کنید.
سخن پایانی
در شرایطی که جنگ سایه‌اش را بر اقتصاد کشور انداخته، سرمایه‌گذاری باید با احتیاط و دانش انجام شود. همان‌طور که دیدید، طلا و ارز همچنان یکی از امن‌ترین گزینه‌ها هستند. بهترین سرمایه‌گذاری در زمان جنگ را می‌توان در دارایی‌هایی یافت که نقدشوندگی بالا، امنیت و مقاومت در برابر تورم دارند.
اگر از خود می‌پرسید بهترین سرمایه‌گذاری در زمان جنگ چیست؟ به شما پیشنهاد می‌کنیم بین خرید طلای آب‌شده از طلاین، ارز معتبر، ملک امن و دارایی‌های ضروری ترکیب مناسبی ایجاد کنید. تأثیر جنگ بر قیمت طلا و ارز همیشه ملموس است، پس نسبت به این نوسانات بی‌تفاوت نمانید.
سوالات متداول
آیا در زمان جنگ طلا بخریم یا دلار؟
هر دو گزینه خوبی هستند. طلا برای حفظ ارزش و دلار برای مقابله با افت پول ملی کاربرد دارند.
آیا خرید ملک در زمان جنگ تصمیم درستی است؟
اگر در مناطق امن و با دید بلندمدت باشد، بله. اما از خرید ملک در مناطق پرریسک خودداری کنید.
آیا ارز دیجیتال گزینه مناسبی برای سرمایه گذاری در دوران جنگ است؟
فقط در صورتی که زیرساخت اینترنتی مطمئنی دارید. در غیر این‌صورت، ریسک دسترسی و نقدشوندگی دارد.
