هر آنچه که باید درباره اجاره طلا بدانید

اجاره طلا یعنی اینکه طلاهای خودتان را به شخص دیگری یا طلافروش بسپارید و در ازای آن سودی ثابت و از پیش تعیین‌شده دریافت کنید.

در واقع اجاره طلا درست شبیه اجاره‌ دادن یک خانه است. با این تفاوت که سرمایه‌اتان به جای آجر و سیمان، از جنس زر و درخشندگی خواهد بود. این روزها خیلی‌ها به دنبال راهی مطمئن برای افزایش درآمد از طلای راکد خودشان هستند و اجاره طلا یکی از راه‌هایی‌ است که سر زبان‌ها افتاده است. اما آیا این روش امن و قانونی است؟ نرخ اجاره طلا در بازار چطور محاسبه می‌شود و سود واقعی‌اش چقدر است؟ این‌ها پرسش‌هایی هستند که در این مطلب از طلاین با دقت و شفافیت به آن‌ها می‌پردازیم تا هیچ ابهامی برای شما همراهان همیشگی باقی نماند.

اجاره طلا چیست؟

اگر بخواهیم بی‌پرده بگوییم، اجاره طلا به طلا فروش یا هر فردی یعنی اینکه طلاهای خود را چه به صورت شمش و طلای آب‌شده یا چه به شکل سرویس‌های زینتی اجاره دهید و در ازای آن مبلغی ثابت دریافت کنید. درست مثل اجاره دادن یک آپارتمان که به مستاجر می‌دهید و در پایان هر ماه کرایه‌اش را می‌گیرید، در اینجا هم سرمایه‌تان در قالب طلا، منبع درآمد می‌شود.

اما با اجاره دادن یک خانه تفاوت اساسی دارد. تفاوت اصلی اینجاست که در بازار مسکن، ارزش ملک معمولا به کندی رشد می‌کند، اما در بازار طلا همه چیز زیر سایه نوسان قیمت‌هاست. همین موضوع است که اجاره طلا را به ابزاری جذاب و در عین حال پرریسک تبدیل کرده است.

نمونه‌های رایج اجاره طلا

• اجاره سرویس طلا: بعضی افراد سرویس‌های طلای خود را به مزون‌ها اجاره می‌دهند. این نوع اجاره بیشتر در مراسم‌ها دیده می‌شود.
• اجاره طلا به طلافروش: یکی از متداول‌ترین حالت‌هاست که در آن، طلافروش برای تکمیل سرمایه در گردش خود از طلای شما استفاده می‌کند.

مزایا و معایب اجاره طلا

بازار اجاره طلا مثل یک ترازو است. از یک طرف پر از فرصت و از سوی دیگر پر از چالش است. برای اینکه تصویر شفافی از این موضوع داشته باشید، به جدول زیر نگاه کنید:

مزایا	معایب
دریافت سود اجاره طلا به ‌صورت ثابت و بدون نیاز به خرید و فروش مداوم	احتمال کلاهبرداری در صورت نبود قرارداد معتبر
حفظ ارزش سرمایه در برابر تورم، چون اصل سرمایه شما همچنان طلاست	ریسک شرعی و حقوقی: هنوز بحث‌های جدی درباره حکم اجاره طلا وجود دارد.
امکان اجاره‌ دادن در مقیاس‌های مختلف (از یک سرویس تا قیمت اجاره هر کیلو طلا)	نوسان شدید بازار؛ اگر نرخ طلا بالا برود، ممکن است سود اجاره‌ کمتر از رشد قیمت باشد
نقدشوندگی سریع در پایان قرارداد	نبود نظارت رسمی و دقیق از سوی نهادهای قانونی
امکان دریافت وام با اجاره طلا به بانک‌ها	احتمال گم شدن یا خسارت به طلا از سوی شخصی که طلا را اجاره کرده است.

نکته مهم این است که اجاره طلا برخلاف ظاهر ساده‌اش، همیشه امن و بدون دردسر نیست. درست مثل راه رفتن روی طناب است. اگرچه جذاب و پرهیجان است اما اگر حواس‌تان جمع نباشد، سقوط می‌کنید.

عرف اجاره طلا چقدر است؟

 عرف یعنی آنچه عملا در بازار اتفاق می‌افتد و نه لزوما چیزی که روی کاغذ نوشته شده باشد. امروز در بازار ایران، نرخ اجاره طلا نه قانون مشخصی دارد  و نه اتحادیه فرمول محاسبه اجاره طلا را به صورت رسمی اعلام کرده است. با این حال، فعالان بازار چند الگوی رایج را دنبال می‌کنند:

• درصد اجاره طلا: معمولا بین 2 تا 10 درصد ماهانه از ارزش روز طلا تعیین می‌شود.
• نرخ اجاره طلا در بازار: بسته به نوسان قیمت‌ها، این درصد کم‌ و زیاد می‌شود. مثلا وقتی تقاضا در بازار زیاد است و همه دنبال خرید هستند، اجاره بالاتر می‌رود.
• مدت قرارداد: هر چه مدت اجاره کوتاه‌تر باشد، نرخ بالاتر تعیین می‌شود.
• نوع طلا: اجاره سرویس طلا برای مراسم‌ها معمولا گران‌تر است. زیرا جنبه احساسی و تجملی هم دارد.

نحوه محاسبه اجاره طلا

وقتی صحبت از فرمول محاسبه اجاره طلا به میان می‌آید، باید با ابزار دقیق وارد عمل شویم. چون رابطه تخمین و فرمول دقیق مانند دو خط موازی است و نمی‎توان به فرضیات و پیش‌بینی‌ها بسنده کرد. در مجموع دو روش برای محاسبه اجاره طلا وجود دارد که به شرح زیر است:

1. روش اجاره‌بهای ثابت:

مثلا توافق می‌کنید که برای هر گرم طلا، ماهانه مبلغ مشخصی دریافت کنید.

فرمول:

‌‌سود کل = (مبلغ اجاره ‌بها به ازای هر گرم × وزن طلا) × تعداد ماه‌ها

این روش شفاف و قابل پیش ‌بینی است. یعنی توافق مستقیم با خودِ فرد و بدون واسطه دارید.

2. روش درصدی از سود مستاجر:

حالتی دوستانه‌تر اما پیچیده‌تر که مشابه شریک ‌کاری است. شما درصدی از سود کسب‌وکار مستاجی، مثل طلافروش، را دریافت می‌کنید:

فرمول: سود کل = درصد توافق‌شده × سود مستاجر از طلا × تعداد ماه‌ها

در استفاده از فرمول محاسبه اجاره طلا حواستان باشد که هر دو طرف قرارداد باید از قواعد روشن پیروی کنند تا بعدا سر هیچ عددی درگیری صورت نگیرد.

شرایط قرارداد اجاره طلا

اساسی ترین اجزای قرارداد اجاره طلا به شرح زیر است:

• تعریف دقیق طرفین: موجر (مالک طلا یا وکیل قانونی) و مستاجر (مثلا طلافروش) و مشخصات کامل هر کدام از آن‌ها مانند شماره شناسنامه، شماره تلفن و…
• ذکر کامل موضوع قرارداد: شامل نوع طلا
• وزن، عیار طلا، شرایط تحویل و عودت دقیقا ثبت‌ شوند.
• مدت و مبلغ اجاره با قید روش پرداخت
• ضمانت اجرایی مثل چک یا سفته
• ثبت قرارداد در حضور شاهد یا در محضر برای اعتبار بیشتر
• تعیین هزینه خسارت طلا در صورت آسیب دیدگی یا گم شدن طلا
• تعیین شرایط و میزان خسارت در صورت فسخ قرارداد

آیا اجاره طلا قانونی و شرعی است؟

ابتدا اجاره طلا را از نظر قانونی بررسی می‌کنیم. اجاره طلا طبق ماده 466 قانون مدنی کاملا جایز است، مشروط به اینکه منافع (مثل نمایش یا استفاده زینتی) متعلق به مستاجر باشد و ماهیت اصلی طلا حفظ شود. اما مراجعین تقلید نیز درباره اجاره طلا نظرات گوناگونی دارند که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شوید.

نظر مراجعین تقلید درباره اجاره طلا

 نظر آیت‌الله خامنه‌ای درباره اجاره طلا: اگر عین طلا باقی بماند و از منافع آن استفاده مثلا در مراسم عروسی استفاده شود و سپس برگشت داده شود، اجاره مشروع است. اما اگر ماهیت طلا تغییر کند (مثل اینکه طلا تبدیل به زیور شود)، آن معامله باطل و نزدیک رباست.

نظر آیت‌الله بهجت درباره اجاره طلا: اگر عین طلا باقی نماند و ماهیتش دگرگون می‌شود، اجاره صحیح نیست.

در مجموع اجاره طلا فقط برای نمایش یا استفاده موقتی شرعی و قانونی محسوب می‌شود.

نظر اتحادیه طلا و جواهر درباره اجاره طلا

متاسفانه در منابع رسمی اتحادیه طلا و جواهر، موردی یافت نشده که به طور مستقیم درباره اجاره طلا اظهار نظر کرده باشد. اما آنچه از بازار و رسانه‌ها به چشم می‌آید این است که این معاملات بدون چارچوب دقیق یا نظارت اتحادیه انجام می‌شوند، که همین موضوع خود ریسک‌زا است.

همان طور که نادر بذرافشان، رئیس اتحادیه طلا و جواهر بیان کرد که اجاره طلا در ساختار قانونی و رسمی صنف طلا تعریف نشده است.

با این حال باید گفت که نقطه شروعی برای اتحادیه است که به صورت رسمی وارد عمل شود و دستورالعمل‌هایی تنظیم کند. تا آن زمان، توصیه قطعی این است که قرارداد قوی، مستحکم از جهت حقوقی و شرعی و با حضور شاهد انجام شود.

سخن پایانی

اجاره طلا یک روش قدیمی و رایج در بازار ایران است. اگرچه حکم اجاره طلا در فقه به ‌وضوح آمده و با رعایت شرایط شرعی صحیح و حلال است، اما در عمل باید هوشیار بود. زیرا سود اجاره طلا و حتی درصد اجاره طلا وابسته به شرایط بازار و توافق طرفین است. اگر قصد ورود به این کار را دارید، قرارداد شفاف و قانونی اصل اساسی برای اجاره طلا است.

ما اینجا در طلاین تلاش می‌کنیم که کامل‌‌ترین اطلاعات را به ساده‌ترین شکل به شما عزیزان توضیح دهیم. فارغ از اجاره طلا، می‌توانید با یک بودجه محدود و کارمزد بسیار پایین خرید طلای آب‌شده را در طلاین انجام دهید و سرمایه‌گذاری امنی را تجربه کنید.

سوالات متداول