قانون مالیات بر عایدی سرمایه خودرو چیست؟

قانون مالیات بر عایدی سرمایه خودرو یکی از بخش‌های اصلی طرح مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی است. مجلس این قانون را در تیرماه ۱۴۰۴ تصویب کرد و شورای نگهبان هم آن را تأیید نمود. سپس در مرداد همان سال، ریاست جمهوری آن را به دستگاه‌های اجرایی کشور ابلاغ کرد. به موجب این قانون، سود حاصل از خرید و فروش خودرو مشمول مالیات عایدی بر سرمایه است.

این قانون فقط مخصوص خودرو نیست و بازارهای دیگری مثل مسکن، ارز و طلا را هم شامل می‌شود. اما چون بازار خودرو یکی از پرتقاضاترین بازارهای ایران است، بخش مربوط به خودرو اهمیت ویژه‌ای دارد. اگر می‌خواهید با جزئیات این قانون به زبان ساده آشنا شوید با طلاین تا انتهای این مطلب همراه باشید.

مالیات بر عایدی خودرو چیست؟

وقتی از اصطلاح مالیات بر عایدی خودرو صحبت می‌کنیم، منظور مالیاتی است که از سود حاصل از خرید و فروش خودرو گرفته می‌شود. عایدی یعنی سود خالص شما. فرض کنید خودرویی را ۸۰۰ میلیون تومان خریدید و یک سال بعد همان خودرو را یک میلیارد تومان فروختید. در ظاهر ۲۰۰ میلیون تومان سود کردید. این همان عایدی یا سود است. حالا قانون مالیات بر عایدی سرمایه می‌گوید شما باید درصدی از این سود را به عنوان مالیات بپردازید.

نکته مهم اینجاست که نرخ مالیات ثابت نیست و به زمان نگهداری خودرو بستگی دارد. هرچه خودرو را سریع‌تر بفروشید، نرخ مالیات سنگین‌تر است. اما هرچه زمان بیشتری از خرید بگذرد، نرخ کمتر می‌شود. این روش پلکانی به‌خوبی جلوی سوداگری و دلالی کوتاه‌مدت را می‌گیرد.

نکته دیگر اینکه قانون‌گذار برای تورم هم سازوکاری در نظر گرفته است. یعنی همه افزایش قیمت خودرو سود واقعی شما محسوب نمی‌شود، چون بخشی از آن تحت تاثیر کاهش ارزش پول ملی قرار می‌گیرد. به همین دلیل در معاملات بلندمدت، تورم از سود کسر شده و فقط مابه‌التفاوت واقعی مشمول مالیات می‌شود.

هدف از اجرای قانون مالیات بر عایدی سرمایه خودرو چیست؟

هدف اصلی قانون مالیات بر عایدی سرمایه خودرو این است که جلوی خرید و فروش‌های دلالی گرفته شود. خیلی از افراد در سال‌های اخیر خودرو را نه برای مصرف شخصی، بلکه صرفا برای سود بردن از افزایش قیمت‌ها خرید و فروش می‌کردند. همین کار باعث شد تا قیمت خودرو به‌طور مصنوعی بالا برود و مصرف‌کننده واقعی متضرر شود.

بر اساس این قانون، تمام معاملات خودروها باید در سامانه ملی رهگیری معاملات ثبت شوند. دفاتر اسناد رسمی هم مکلف‌اند قبل از انتقال سند خودرو، گواهی پرداخت مالیات را از فروشنده دریافت کنند. بنابراین شما بدون پرداخت مالیات عملا نمی‌توانید نقل‌وانتقال خودرو انجام دهید.

مالیات بر عایدی سرمایه خودرو چقدر است؟

بر اساس آخرین اخبار مالیات بر عایدی سرمایه خودرو، نرخ‌ها به صورت زیر تعیین شده‌اند:

• نگهداری کمتر از یک سال: بین ۲۰ تا ۴۰ درصد از سود مشمول مالیات است.
• نگهداری یک تا دو سال: نرخ بین ۱۰ تا ۱۵ درصد تعیین می‌شود.
• نگهداری بیش از سه سال: تقریبا معاف یا با نرخ مالیات بسیار پایین.

اگر خودرویی را در اسفند ۱۴۰۴ بخرید و تا مرداد ۱۴۰۵ بفروشید، چون کمتر از یک سال نگهداری کرده‌اید، باید بالاترین نرخ یعنی تا ۴۰ درصد از سودتان را مالیات بدهید. اما اگر همان خودرو را در سال ۱۴۰۷ بفروشید، به دلیل نگهداری بلندمدت، یا معاف می‌شوید یا مالیات بسیار کمی پرداخت می‌کنید. به‌ این‌ ترتیب قانون می‌خواهد به شما انگیزه بدهد که خودرو را برای مصرف واقعی و نه برای نوسان‌گیری بخرید. همان طور که گفتیم، این مالیات علاوه بر خودرو، بر روی دارای‌های دیگر مانند رمز ارز، ارز خارجی، ملک و طلا نیز اعمال می‌شود. از همین رو مسلما در آینده می‌تواند در قیمت این دارایی‌ها، به طور مثال قیمت طلای آب‌شده اثر بگذارد.

مالیات بر عایدی سرمایه خودرو شامل چه کسانی می‌شود؟

مالیات عایدی سرمایه خودرو تقریبا همه کسانی را که وارد بازار خرید و فروش خودرو می‌شوند، در بر می‌گیرد. چه شما یک فرد عادی باشید و چه یک نمایشگاه‌دار بزرگ، باید به این قانون پایبند باشید. البته تفاوت اینجاست که افراد عادی معمولا مشمول معافیت‌های زیادی هستند، اما دلالان حرفه‌ای کمتر می‌توانند از این معافیت‌ها استفاده کنند. مثلا:

• خانواده‌ای که تنها خودروی شخصی خود را می‌فروشد، غالبا معاف است.
• کسی که در طول یک سال چند خودرو صفر کیلومتر می‌خرد و سریعا می‌فروشد مشمول نرخ بالای مالیات می‌شود.
• کسی که خودرو وارداتی لوکس را خریداری کرده و بعد از مدت کوتاهی دوباره می‌فروشد، باید مالیات بر عایدی سرمایه خودرو وارداتی را بپردازد.

بنابراین قانون به گونه‌ای طراحی شده که مصرف‌کننده واقعی را تحت فشار قرار ندهد و تنها دست دلالان را ببندد.

معافیت مالیات بر عایدی سرمایه خودرو مشمول چه شرایطی است؟

قانون‌گذار برای اینکه مردم عادی تحت فشار قرار نگیرند، شرایط متعددی برای معافیت در نظر گرفته است. مهم‌ترین موارد معافیت عبارت‌اند از:

• یک خودرو برای هر خانواده: هر خانوار می‌تواند یک خودرو داشته باشد و فروش آن، مشمول مالیات نمی‌شود.
• انتقالات ارثی: وقتی خودرو به‌عنوان ارث منتقل می‌شود، مشمول مالیات نیست.
• انتقالات خانوادگی: انتقال خودرو بین اعضای نزدیک خانواده مثل همسر یا فرزند نیز از مالیات معاف است.
• خودروهای فرسوده: فروش خودروهایی که بالای ۱۳ سال عمر دارند و برای آن‌ها گواهی اسقاط گرفته می‌شود، معاف هستند.
• خودروهایی که پس از 3 سال یا بیشتر از 3 سال نگهداری به فروش می‌رسند.
• سرپرستان خانوار که دو خودرو دارند و خودروی دوم را نیز بیش از یک سال نگه داشته‌اند.
• هدیه خودرو به فرزند یا همسر

این معافیت‌ها نشان می‌دهد که قانون بیشتر به دنبال مقابله با دلالی است تا فشار آوردن به مصرف‌کنندگان.

مالیات بر عایدی خودرو در سال ۱۴۰۴ چگونه محاسبه می‌شود؟

محاسبه مالیات عایدی خودرو در سال ۱۴۰۴ و پس از آن، بر اساس یک فرمول ساده اما دقیق انجام می‌شود. قانون‌گذار تلاش کرده تا این فرآیند طوری طراحی شود که هم شفاف باشد و هم جلوی معاملات کوتاه‌مدت دلالان را بگیرد. برای همین محاسبه مالیات چند مرحله دارد که به صورت مرحله‌ای در ادامه برایتان توضیح می‌دهیم:

تشخیص قیمت خرید و فروش

اولین قدم این است که مبلغ خرید و همین‌طور مبلغ فروش خودرو مشخص شود. قیمت خرید همان عددی است که در قرارداد اولیه یا فاکتور خودرو درج شده و قیمت فروش هم عددی است که هنگام انتقال سند ثبت می‌شود. این دو رقم پایه اصلی محاسبه مالیات هستند.

محاسبه عایدی (سود)

در مرحله دوم، باید اختلاف قیمت خرید و فروش محاسبه شود. این اختلاف همان عایدی یا سود شماست. مثلا اگر خودرویی را ۹۰۰ میلیون تومان خریده باشید و بعد از چند ماه ۱.۱ میلیارد تومان بفروشید، سود شما ۲۰۰ میلیون تومان خواهد بود.

اعمال نرخ مالیاتی

سومین مرحله، مشخص کردن نرخ مالیات است. نرخ بر اساس مدت زمان نگهداری خودرو تعیین می‌شود. اگر خودرو کمتر از یک سال در مالکیت شما باشد، نرخ تا ۴۰ درصد است. اگر بین یک تا دو سال نگه دارید، نرخ به ۱۰ تا ۱۵ درصد کاهش پیدا می‌کند. نگهداری بیش از سه سال معمولا معاف است یا با نرخ بسیار ناچیز محاسبه می‌شود.

تعدیل تورم

مرحله چهارم یکی از بحث‌برانگیزترین بخش‌های این قانون است. در معاملات کوتاه‌مدت این تعدیل اعمال نمی‌شود، اما در نگهداری بیش از دو سال، ۵۰ درصد تورم دوره از سود کسر خواهد شد. اگر خودرو بیش از پنج سال نگه داشته شود، کل تورم دوره از سود کم می‌شود و فقط سود واقعی مشمول مالیات خواهد بود.

مثالی روشن از محاسبه مالیات بر عایدی سرمایه خودرو

فرض کنید شما در دی ۱۴۰۴ یک خودرو با قیمت ۹۰۰ میلیون تومان خریده‌اید و در مرداد ۱۴۰۵ آن را با قیمت یک میلیارد و صد میلیون تومان می‌فروشید. سود شما ۲۰۰ میلیون تومان است. چون خودرو کمتر از یک سال دست شما بوده، نرخ مالیات بر عایدی سرمایه خودرو صفر در بازه ۲۰ تا ۴۰ درصد قرار می‌گیرد. اگر نرخ نهایی ۳۰ درصد تعیین شود، باید ۶۰ میلیون تومان مالیات بپردازید. این یعنی از ۲۰۰ میلیون سودتان، ۱۴۰ میلیون تومان برایتان باقی می‌ماند. این محاسبات در سامانه استعلام مالیات بر عایدی سرمایه خودرو به‌طور خودکار انجام می‌شود. شما تنها کافی است اطلاعات خرید و فروش را ثبت کنید.

سخن پایانی

قانون مالیات بر عایدی سرمایه خودرو یکی از مهم‌ترین اصلاحات مالیاتی در سال 1404 بوده که هدف آن کاهش سوداگری در بازار خودرو و حمایت از مصرف‌کننده واقعی است. با اجرای طرح مالیات بر عایدی سرمایه خودرو دیگر دلالان نمی‌توانند با خریدوفروش سریع، بازار را به هم بزنند. درعوض خانواده‌هایی که خودرو را برای استفاده واقعی خریداری می‌کنند یا معاف هستند یا مالیات ناچیزی می‌پردازند.

یادتان باشد که این قانون بخشی از بسته بزرگ‌تری است که بازار مسکن، ارز و طلا را هم شامل می‌شود. برای همین بهتر است همیشه از آخرین اخبار مالیات بر عایدی سرمایه خودرو مطلع باشید تا هنگام خرید و فروش خودرو دچار مشکل نشوید. در طلاین می‌توانید سایر مقالات مربوط به مالیات بر عایدی سرمایه را نیز مطالعه کنید.

سوالات متداول