روش‌های عیار سنجی طلا و تعیین عیار طلا

طلا، از دیرباز به عنوان یکی از ارزشمندترین و محبوب‌ترین فلزات در جهان شناخته شده است. اما یکی از مسائل اصلی در خرید و فروش طلا، عیار سنجی طلا و میزان خلوص آن است. در این بلاگ پست، به شما روش‌های مختلف عیارسنجی طلا را به صورت ساده و قابل فهم توضیح می‌دهیم. در نظر داشته باشید برخی از این روش‌ها نیاز به دستگاه‌ها و ابزار خاصی دارند و برخی را در خانه نیز می‌توانید انجام دهید؛ هر یک از این روش‌های عیارسنجی طلا را که انتخاب می‌کنید، نباید اجازه دهید که به قطعه طلا آسیبی بخورد یا از میزان ارزش آن کاسته شود.

با تشخیص دقیق عیار طلا می‌توانید از اصالت قطعه طلای خود مطمئن شوید و طلا را با قیمت واقعی آن خریداری کنید یا بفروشید. به همین خاطر به شما توصیه می‌کنیم تا انتهای این نوشته همراه ما باشید تا روش‌های عیار سنجی طلا را به صورت دقیق بررسی کنیم.

استفاده از سنگ محک برای عیار سنجی طلا

در این روش، از یک سنگ محک سیاه‌رنگ استفاده می‌شود که معمولاً از سیلیسیم و کوارتز تهیه می‌شود. این روش بیشتر برای قطعات طلای کم‌وزن یا ورقه‌های نازک طلا کاربرد دارد. ابتدا، نمونه طلا را روی سنگ محک می‌کشیم. سپس با ریختن تیزآب سلطانی یا اسید نیتریک بر روی طلا، واکنشی را بررسی می‌کنیم. رنگ تیزآب به ما کمک می‌کند عیار طلا را تشخیص دهیم:

• تیزآب با رنگ زرد: عیار ۱۰
• رنگ سبز در تیزاب سلطانی: عیار ۱۴
• تیزآب با رنگ قرمز: عیار ۱۸
• تیزآب با رنگ آبی: عیار ۲۲

اگر می‌خواهید درباره تیزاب سلطانی اطلاعات دقیق‌تری به دست بیاورید این نوشته را بخوانید: تیزاب سلطانی چیست؟

آموزش عیار سنجی طلا با سنگ محک

برای آغاز عیارسنجی طلا، ابتدا نمونه‌ را روی سطح سنگ محک می‌کشیم. در صورتی که هیچ اثری از خود روی سنگ به جا نگذارد، باید درنظر بگیریم که ممکن است این فلز طلا نباشد یا روکشی از طلا باشد.

اگر رد طلا روی سنگ محک باقی‌ماند، تیزآب (محلول اسیدی) را روی سطح سنگ محک می‌ریزیم. سپس واکنش‌های نمایان شده را بررسی می‌کنیم:

• اگر هیچ واکنشی رخ نداد، به این معناست که عیار طلای مورد نظر با تیزآب هم‌تراز است.
• اگر رنگ ردی که بر روی سنگ محک است کمرنگ‌تر شود، عیار طلا از تیزآب کمتر است.
• اگر رنگ ردی که بر روی سنگ محک است کلا از بین برود، ممکن است فلز مورد نظر طلا نباشد یا درصد بسیار کمی طلا در آن وجود داشته باشد.

برای بررسی دقیق‌تر، با استفاده از یک سوهان مقداری از طلا را جدا می‌کنیم و مقدار از تیزاب را روی آن می‌ریزیم:

• اگر هیچ واکنشی نشان ندهد، عیار طلای مورد نظر با تیزآب هم‌تراز است.
• اگر به رنگ سبز تیره درآید، عیار طلای مورد نظر از عیار تیزآب کمتر است.
• اگر شکل آن تغییر کند و شروع به کف کردن کند، ممکن است فلز مورد نظر طلا نباشد و یا درصد بسیار کمی طلا در آن وجود داشته باشد.

برای اطلاعات بیشتر می‌توانید این نوشته را هم بخوانید: نحوه محک زدن طلا

عیار سنجی طلا با روش‌ ری گیری

این روش دقیق‌ترین روش عیارسنجی است که در آزمایشگاه‌های تعیین عیار طلا انجام می‌شود. برای عیار سنجی با ری‌ گیری ابتدا نمونه طلا را خرد و سپس آن را ذوب می‌کنند. در مرحله بعد، با استفاده از فرآیند کوپلاسیون، نقره و طلا جدا می‌شوند. سپس با استفاده از اسیدکاری، طلا خالص می‌شود و عیار آن محاسبه می‌شود.در نهایت در آزمایشگاه‌های ری گیری شماره‌ای به نام انگ روی طلا نوشته می‌شود که مشخصات طلا را نشان می‌دهد.

شما می‌توانید در این نوشته بیشتر با فرآیند‌ ری گیری آشنا شوید و حتی انگ طلای خود را استعلام کنید: ری گیری چیست

استفاده از دستگاه تشخیص عیار طلا

دستگاه‌های تشخیص عیار طلا از جمله اسپکتروفتومتر و XRF ابزارهای پرکاربرد در صنایع مختلف، از جمله صنایع طلا و جواهرسازی، معدن‌کاری، و تجزیه و تحلیل شیمیایی هستند. این دستگاه‌ها با استفاده از اصول فیزیکی و شیمیایی، میزان و نوع فلزات موجود در نمونه‌ها را تشخیص می‌دهند. در ادامه هر یک از این دستگاه‌ها و نحوه عملکرد آن‌ها در عیار سنجی طلا را به شما توضیح می‌دهیم:

اسپکتروفتومتر (Spectrophotometer):

اسپکتروفتومتر یک دستگاه آزمایشگاهی است که بر اساس اصول اپتیکال و اسپکتروسکوپی عمل می‌کند. مراحل تشخیص عیار طلا با اسپکتروفتومتر این گونه است:

• این دستگاه از یک منبع نوری (معمولاً لامپ هالوژن) برای تولید نور استفاده می‌کند که به نمونه تابانده می‌شود.
• نمونه بازتاب یافته از نور را به طول موج‌های مختلف به اسپکترومتر فرستاده و سپس اسپکترومتر شدت نور را برای هر طول موج ثبت می‌کند.
• با استفاده از نتایج ثبت شده و تحلیل طیف نوری، می‌توان عیار و خلوص فلزات موجود در نمونه را تعیین کرد.

این دستگاه معمولاً برای تحلیل عیار طلا و دیگر فلزات با دقت و قابلیت تنظیم بالا استفاده می‌شود.

دستگاه XRF ایکس آر اف (X-ray Fluorescence):

XRF یک تکنولوژی تحلیل غیرمخرب است که بر اساس تابش اشعه ایکس کار می‌کند. مراحل عیار سنجی طلا با دستگاه XRF این‌گونه است:

• این دستگاه از یک منبع اشعه ایکس به نمونه تابانده می‌شود. اشعه ایکس‌ها نیروی کافی برای جذب الکترون‌های داخلی اتم‌های نمونه فراهم می‌کنند.
• این فرآیند باعث ایجاد اشعه‌های فلورسانسی می‌شود که انرژی و طول موج‌های خاصی دارند.
• با تحلیل اشعه‌های فلورسانسی که توسط دستگاه جمع‌آوری می‌شوند، می‌توان عناصر مختلف و غلظت آنها را در نمونه تعیین کرد.

دستگاه XRF به عنوان یک ابزار قابل اعتماد و با دقت بالا برای تحلیل عیار طلا و سایر فلزات استفاده می‌شود، به ویژه در صنایعی که نیاز به سرعت و دقت بالا دارند.

جمع‌بندی

در این نوشته از طلاین به بررسی یکی از اصطلاحات رایج بازار طلا یعنی عیار سنجی پرداختیم و روش‌های گوناگون سنجش عیار طلا را بررسی کردیم. دیدیم که می‌توانید به کمک سنگ محک و تیزاب سلطانی عیار طلا را مشخص کنید یا آن را به آزمایشگاه‌های حرفه‌ای عیار سنجی طلا بفرستید که با کمک روش ری گیری و دستگاه تشخیص طلا، عیار را برای شما مشخص کنند. امیدواریم این نوشته برای شما مفید بوده باشد.

سوالات متداول: